Yönetmelikte, elektrik tüketim noktaları ile birlikte lisanslı ve lisanssız elektrik üretim tesislerine çift yönlü veri haberleşmesini mümkün kılacak sayaçların kurularak, Milli Akıllı Sayaç Sistemi (MASS) altyapısının oluşturulmasına yönelik görev, yetki ve sorumlulukları yer aldı.
Ayrıca elektrik tüketim ve üretim noktalarında temel teknik özellikleri, ilgisine göre TEİAŞ veya TEDAŞ tarafından hazırlanan teknik şartnameler ile belirlenen ve aktif veya aktif-reaktif elektrik enerjisini ölçebilen Akıllı Sayaç EKO ve Akıllı Sayaç PRO olarak ikiye ayrılan sayaçların kullanılması zorunlu olacak.
Kısıtlı özelliklere sahip Akıllı Sayaç EKO kurulumlarının yaygınlaştırılmasında öncelik sırası şu şekilde olacak:
- Yeni tesis edilen sayaçlar ile damga süresinin dolması nedeniyle değiştirilmesi gereken sayaçlar,
- Her bir dağıtım transformatörü çıkışına tesis edilmesi gereken sayaçlar,
- Arıza kaynaklı olarak değiştirilmesi gereken sayaçlar,
- Kaçak elektrik kullanım şüphesiyle değiştirilen sayaçlar.
Çift yönlü veri transferini mümkün kılacak Akıllı Sayaç PRO özelliğine sahip olması gereken sayaçlar ise şu şekilde olacak:
- Lisanslı üretim tesislerinin tüketim birimlerinin dağıtım sisteminden çektiği elektrik enerjisini ölçen sayaçlar,
- Lisanslı üretim tesislerinin dağıtım sistemine verdiği elektrik enerjisini ölçen sayaçlar,
- İki dağıtım sistemi arasındaki alışverişe esas elektrik enerjisini ölçen sayaçlar,
- Depolamalı elektrik üretim tesisi bünyesindeki elektrik depolama ünitesi, üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama ünitesi ile müstakil elektrik depolama tesislerinden verilen ve çekilen elektrik enerjisini ölçen sayaçlar,
- Önceki yıl tüketimi veya yıl içerisindeki tüketimi 10 MWh üzerinde olan kullanım yerlerine ilişkin mevcut sayaçlar,
- Ayrı bir elektrik aboneliği olan ve en az bir DC 50 kW ve üzeri güçte şarj ünitesi bulunan şarj istasyonları ile tüketimi yıllık 10 MWh üzerinde olan şarj istasyonlarının elektrik tüketiminin ölçülmesi için kullanılacak sayaçlar.
Bununla birlikte Kararın Geçici 3’üncü maddesinin 3’üncü fıkrasına göre elektrik üretim tesisleri ile yıllık tüketimi 10 Megavat-saat (MWh) üstünde olan tesislere geçiş döneminde Otomatik Sayaç Okuma Sistemiyle uyumlu sayaç ve modem tesis edilebilecek.
10 kW üstü lisanssız tesisler PRO sayaç kullanacak
Karar kurulu gücü 10 kW üstünde olan lisanssız elektrik üretim tesislerinde Akıllı Sayaç PRO kullanımını zorunlu hale getiriyor iken, tesislerin özelliklerine göre de bazı şartlar içeriyor.
Yönetmelik Kararı’na göre üretim ve tüketim tesislerinin aynı yerde bulunması halinde çift yönlü, aynı yerde bulunmamaları halinde ise üretim tesisi için çift yönlü, tüketim tesisi için tek yönlü sayaç takılması zorunlu olacak.
Bununla birlikte şebeke işletmecileri bu tesislere, çift yönlü sayaçlar için kontrol amaçlı ikinci bir sayaç takabilecek.
Farklı teşvik fiyatlarına tabi yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri ile kojenerasyon ve mikro kojenerasyon tesislerinde üretilen elektrik enerjisinin ayrı ayrı saatlik ölçülmesine imkân verecek şekilde de sayaç kurulması zorunlu olacak.
Yıllık tüketimi 10 MWh üstündeki tüketicilere Akıllı Sayaç PRO zorunlu olacak
Serbest tüketici olup önceki yıl tüketimi veya yıl içerisindeki tüketimi 10 MWh üzerinde olan kullanım yerlerindeki tüketicilerin yönetmeliğin yürürlüğe gireceği 1 Ocak 2024’ten sonra tedarikçi seçme hakkını kullanmaları halinde, kullanım yerindeki sayaçlarının Akıllı Sayaç PRO niteliğinde olması zorunlu olacak.
Bu kullanım yerlerindeki uzaktan haberleşme özelliği olmayan sayaçların da ilgili şebeke işletmecisi tarafından takip eden ay içerisinde değiştirilmesi gerekecek.
Mevcut sayaçlar ise yüksek tüketimlilerden başlamak ve dağıtım şirketi bazında %20’den az olmamak üzere, 1 Ocak 2025 tarihine kadar Akıllı Sayaç PRO veya Otomatik Sayaç Okuma Sistemiyle uyumlu sayaç ve modem ile değiştirilecek.
Altyapı ve entegrasyon 2025’te tamamlanacak
Yönetmeliğin geçici maddelerine göre kurulacak sistemin altyapısına yönelik yazılım çalışmaları 2025 yılı Ağustos ayına kadar kademeli olarak tamamlanacak. Enerji Piyasaları İşletme A.Ş. (EPİAŞ) akıllı sayaçların, geçmişe dönük verilerini de içerecek şekilde takip edilmesini sağlayacak mobil uygulamayı 1 Haziran 2024 tarihine kadar geliştirecek.Elektrik dağıtım şirketlerinin de bu uygulama için gerekli olan verileri EPİAŞ’a sağlayacak altyapıyı 1 Temmuz 2024 tarihine kadar oluşturmaları gerekecek.
Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) de 1 Ocak 2025 tarihine kadar Merkezi Haberleşme Yazılımı Teknik Şartnamesi’ni yayımlayacak. Dağıtım şirketleri de bu şartnameye uygun Merkezi Haberleşme Yazılımını 1 Nisan 2025 tarihine kadar kuracak ve 1 Ağustos 2025 tarihine kadar uzaktan okuma yapılabilen tüm sayaçların verilerinin bu yazılım ile entegrasyonunu sağlayacak.
Bununla birlikte dağıtım şirketleri tarafından 1 Haziran 2025 tarihinden itibaren tedarik edilecek tüm akıllı sayaç, modem, merkezi haberleşme yazılımları ve veri yoğunlaştırıcılar birlikte çalışabilirlik ilkesine uygun olmak zorunda olacak.
Kararın 1 Ocak 2024’te yürürlüğe girmesi ile 8 Ağustos 2015 tarihinde yayımlanan Otomatik Sayaç Okuma Sistemlerinin Kapsamına ve Sayaç Değerlerinin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar ile 22 Mart 2003 tarihinde yayımlanan Elektrik Piyasasında Kullanılacak Sayaçlar Hakkında Tebliğ yürürlükten kalkacak.
Elektrik Piyasası Ölçüm Sistemleri Yönetmeliği
