YEKA Nedir? YEKA ile İlgili Bilmeniz Gerekenler

Yenilenebilir enerji kaynaklarının değerlendirilmesi enerji sistemine ve ülke ekonomisine kazandırılması için oluşturulan bir model olan YEKA yani Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı ile ilgili bilmeniz gerekenleri bu içeriğimizde sizler için derledik.

YEKA Nedir?

Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı kısa adıyla YEKA, yenilenebilir enerji üretim tesislerinden satın alınan elektriğin maliyetinin düşürülmesi, yenilenebilir enerji teknolojilerinde yerli üretimin artırılması ve kalifiyeli insan potansiyelinin artırılması için 09/10/2016 tarih ve 29852 sayılı Resmi Gazete’de Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları Yönetmeliği ile yürürlüğe giren bir yatırım modelidir.

Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı Modeliyle;

• Hazine arazileri ile özel mülkiyetteki araziler üzerinde Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı modeli uygulanarak yenilenebilir enerji kaynaklarının daha verimli bir şekilde uygulanması sağlanmaktadır.
• Bu model ile yenilenebilir enerji teknolojilerinde yerli üretimin önü açılarak bu konuda ülkemizdeki üretim kapasitesinin artırılmasına ve yan sanayinin gelişimine katkı sağlanacaktır.
• Kurulacak rüzgar ve güneş santralleri gibi yenilebilir enerji santrallerinde yüksek yerlilik oranına sahip aksam veya tesis bileşenleri kullanımının artırılması sağlanacaktır.
• Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı kapsamındaki santrallerde üretilen elektriğin piyasa koşullarına göre en ekonomik şartlarda satın alınması sağlanacaktır.
• Yerli Üretim Karşılığı Tahsis (YÜKT) modeli ile kurulacak fabrikalar ve AR-GE merkezleri sayesinde istihdam kapasitesi genişleyecek ve teknoloji transferi artırılmış olacaktır.
• Yenilenebilir enerji potansiyeli bakımından zengin bir ülke olan Türkiye’nin bu potansiyelini kullanmasında önemli bir artış sağlanacağı ve yenilenebilir enerji yatırımlarının da buna paralel olarak artış göstereceği de ön görülmektedir.

Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları yarışma ihale usulü yatırımcılara tahsis edilmektedir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yürütülen idari ve teknik çalışmalar çerçevesinde YEKA’lar Resmi Gazete’de ilan edilmektedir. Böylelikle Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı yarışmalarına katılacak yatırımcılar hangi alanda başvuru yapacaklarını belirleyebilmektedirler.

Ülkemizde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı GES ve Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı RES yarışmaları düzenlenmektedir. Büyük güçte öz tüketim zorunluluğu olmadan arazi kurulumlarına imkan tanınan bu model ile yapılan yarışmalar sonucu kazanan firmalara kapasite hakkı verilmektedir. Şimdi gelin bu yarışmalara genel olarak bir bakalım.

YEKA Yarışmaları

Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı yarışmalarını YEKA GES olarak ayrı ayrı inceleyeceğiz.

YEKA GES-1

20 Mart 2017 yılında gerçekleştirilen YEKA GES-1 yarışması ile ilgili öne çıkan bazı bilgiler aşağıdaki gibidir.

• En düşük fiyat 6,99 dolar-cent/kWh oldu.
• Hanwha Q CELLS – Kalyon Enerji konsorsiyumu kazandı.
• 500 MWp/yıl kapasiteli güneş paneli üretim fabrikası kuruldu.
• 1000 MW kapasiteli elektrik üretim tesisi kurulacak.
• Tesis tam kapasite ile devreye alındı.

Daha Fazla Bilgi: YEKA GES 1 Yarışması ile İlgili Bilmeniz Gerekenler

YEKA GES-2

İptal olan YEKA GES-2 kapsamında Şanlıurfa-Viranşehir’de 500 MW, Hatay-Erzin’de 200 MW ve Niğde-Bor’da 300 MW olmak üzere toplamda 1.000 MW olmak üzere 30 yıllık kapasite hakkı tahsis edilecekti.

YEKA GES-3

27 Mayıs 2021 tarihinde tamamlanan YEKA GES-3 yarışmaları ile ilgili öne çıkan bilgiler aşağıdaki gibidir.

• 1.000 MW bağlantı kapasitesi hakkı tanındı.
• Her biri 10 MW, 15 MW ve 20 MW olmak üzere 36 ilde toplam 74 ayrı yarışma gerçekleştirildi.
• Yarışmada en fazla kapasite hakkını 7 ayrı bölge ve toplamda 105 MW ile Margün Enerji kazandı. Gün Güneş Enerjisi şirketi de 6 ayrı bölgede 105 MW kapasite hakkı elde etti.
• Yarışmalarda Bakırlar Tekstil 75 MW kapasite hakkı elde ederken, Eksim Yatırım, HMN Enerji ve YBT Enerji ise 70 MW hak elde etti.
• KON-TEK 60 MW, Kalyon Enerji de 50 MW kapasite hakkı elde ederek en fazla kapasite sağlayan 8 şirket arasında yer aldılar.
• En düşük fiyat 18,2 kuruş/kWh, ağırlıklı ortalama ise 21,5 kuruş/kWh oldu.

Yarışma Sonuçları

YEKA GES-4

29 Haziran 2022 tarihinde tamamlanan YEKA GES-4 yarışmaları ile ilgili öne çıkan bilgiler aşağıdaki gibidir.

• Kapasite tahsisi için Bor, Erzin ve Viranşehir bölgeleri tanımlandı.
• 1.000 MW yeni bağlantı kapasitesi tanımlandı. Bor bölgesi için 300 MW, Erzin ve Viranşehir için ise 700 MW kapasite tahsisi yapıldı.
• Bor bölgesi için yapılan yarışmada ağırlıklı ortalama 39,73 krş/kWh olurken, Erzin ve Viranşehir için bu değer 55,38 krş/kWh oldu.
• 50-100 MW bağlantı kapasitelerinde 15 adet yarışma yapıldı.

Yarışma Sonuçları

YEKA GES-5

Tam olarak başvuru tarihi yayınlanmayan YEKA GES-5 yarışmaları için öne çıkan bazı bilgiler aşağıdaki gibidir.

• 1.500 MW yeni bağlantı kapasitesi tanımlandı.
• 10-20-30 MW bağlantı kapasitelerinde olmak üzere 23 bağlantı bölgesinde 76 yarışma yapılacak.
• Yarışma tarihi henüz belli değildir.

Sonuç olarak Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları modeli birçok yönden ülkemizde yenilenebilir enerji sektörünün gelişimini olumlu yönde etkileyen bir yatırım modelidir. Bu modelde yapılacak iyileştirmeler ve sağlanacak teşviklerle yenilenebilir enerji yatırımları daha da artacaktır.

Kaynaklar